Ngôn ngữ lập trình Python thực sự bắt đầu như một ngôn ngữ lập trình kịch bản cho Linux, Python nhanh chóng trở thành một ngôn ngữ lập trình dòng chính. Không giống như các chương trình C hoặc Java, các chương trình Python không cần phải được biên dịch trước khi chạy chúng. Tuy nhiên, bạn sẽ cần cài đặt trình thông dịch Python trên máy tính của mình để chạy chúng. Trình thông dịch Python là một chương trình có nhiệm vụ đọc các tập tin Python và thực thi chương trình (code).

Tuy nhiên, bạn cũng có thể chạy các chương trình Python mà không cần phải cài đặt trình thông dịch Python. Các chương trình như Py2exe hoặc Pyinstaller sẽ đóng gói code Python của bạn thành các chương trình thực thi độc lập.

Các ứng dụng của chương trình Python

Giống như các tập lệnh shell, Python có thể tự động hóa các tác vụ như đổi tên hàng loạt và di chuyển một lượng lớn tệp. Nó có thể được sử dụng giống như một dòng lệnh với IDE, Python REPL (read, eval, print, loop). Tuy nhiên, có nhiều điều hữu ích hơn bạn có thể làm với Python. Ví dụ: bạn có thể sử dụng Python để lập trình cho những ứng dụng như:

• Lập trình ứng dụng web
• Khoa học và số học
• Các ứng dụng và tiện ích dành cho máy tính để bàn
• Giao diện đồ họa người dùng GUI (Graphical User Interface) đặc biệt
• Phát triển phần mềm
• Lập trình game 2D

Python cũng có sẵn một bộ sưu tập lớn các thư viện, giúp tăng tốc quá trình phát triển. Có các thư viện cung cấp mọi thứ mà bạn có thể dùng đến – lập trình trò chơi, kết xuất đồ họa, giao diện GUI, web framework và tính toán khoa học.

Nhiều (nhưng không phải tất cả) những điều bạn có thể làm trong C có thể được thực hiện bằng Python. Python thường chậm hơn trong tính toán so với C, nhưng tính dễ sử dụng của nó khiến Python trở thành ngôn ngữ lý tưởng cho các chương trình tạo mẫu và thiết kế các ứng dụng không chuyên sâu về tính toán.

Cách viết và chạy chương trình trong Python

Trong bài viết này tôi sẽ chỉ đề cập đến những điều cơ bản về cách viết và thực thi một chương trình Python, để biết cách lập trình với ngôn ngữ Python các bạn cần đọc thêm các sách hướng dẫn lập trình hoặc học qua internet.

Cài đặt và cập nhật Python

Python 2 và Python 3 được cài đặt sẵn trên hệ điều hành Raspbian, nhưng để cài đặt Python trên hệ điều hành Linux hoặc để cập nhật nó, bạn chỉ cần chạy một trong các lệnh sau:

sudo apt-get install python3

Để cài đặt hoặc cập nhật Python 3.

sudo apt-get install python

Để cài đặt hoặc cập nhật Python 2.

Python REPL (Read – Eval – Print Loop)

Python REPL là một môi trường tương tác chấp nhận một lệnh tại một thời điểm, thực hiện lệnh, in kết quả và lặp lại vòng lặp. Để mở Python REPL, bạn nhập lệnh python hoặc python3 tùy thuộc vào phiên bản bạn muốn sử dụng.

Trong Python REPL, bạn có thể nhập trực tiếp các lệnh. Ví dụ: bạn có thể sử dụng nó như một máy tính bằng cách gõ 2 + 3 và khi nhấn enter, bạn sẽ trực tiếp nhận được kết quả.

Một ví dụ khác là in chữ “Hello, World”. Để làm được điều này, tất cả những gì bạn cần phải làm là nhập câu lệnh sau và nhấn enter.

print (“Hello, World”)

Bạn nhập Ctrl-D để thoát khỏi REPL.

Viết chương trình Python

Trong Python REPL, chúng ta nhập trực tiếp các lệnh mà không cần phải tạo hoặc viết bất kỳ chương trình nào. 

Để minh họa cho các bạn thấy cách viết và thực thi một chương trình Python như thế nào, chúng ta sẽ viết một chương trình đơn giản, hiển thị chữ “Hello World”. Để bắt đầu, bạn hãy mở trình soạn thảo văn bản Nano và tạo một tệp mới có tên hello-world.py bằng cách nhập tên tập tin này vào dấu nhắc lệnh:

sudo nano helloworld.py

Nhập hai dòng lệnh này vào Nano, sau đó nhấn Ctrl-X và rồi nhấn Y để thoát và lưu tập tin:

#!/usr/bin/python3

print (“Hello, World!”)

Tất cả các tập tin chương trình Python sẽ cần được lưu với phần mở rộng “.py”. Bạn có thể viết chương trình trong bất kỳ trình soạn thảo văn bản nào như Notepad hoặc Notepad ++, chỉ cần nhớ lưu tập tin với phần mở rộng “.py”.

Bạn đã viết thành công chương trình Python đầu tiên của mình và lưu nó lại. Bây giờ chúng ta sẽ xem lại về đoạn code này.

Dòng đầu tiên là #!/usr/bin/python3. Đây là một câu lệnh yêu cầu trình thông dịch tìm kiếm các chương trình trong đường dẫn được chỉ định.

Dòng code tiếp theo là câu lệnh print yêu cầu trình thông dịch in ra dòng chữ “Hello, World!”.

Chạy chương trình Python

Để chạy chương trình Python mà chúng ta vừa tạo và lưu, bạn hãy nhập lệnh sau và nhấn enter.

python3 helloworld.py

Ngay sau khi bạn nhấn enter, bạn sẽ nhận được kết quả. Nếu chương trình của bạn nằm trong một thư mục khác, đầu tiên bạn cần phải chuyển đến thư mục đó và sau đó sử dụng lệnh trên.

Tạo file thực thi chương trình Python

Bằng cách tạo tập tin (file) thực thi cho chương trình, chúng ta có thể chạy chương trình trực tiếp mà không cần sử dụng lệnh python3 (hoặc python) ở phía trước tên tập tin chương trình. Để tạo file helloworld.py làm file thực thi, bạn hãy nhập lệnh sau và nhấn enter.

sudo chmod +x ten-file.py

Bây giờ, để chạy tập tin thực thi này, chúng ta cần sử dụng lệnh sau.

./ten-file.py

Dưới đây là một số tài nguyên bổ sung sẽ giúp bạn tận dụng tối đa việc lập trình bằng Python:

• Danh sách đầy đủ các thư viện Python
• Danh sách đầy đủ các cú pháp Python
• Tìm kiếm, cài đặt package Python
• Cài đặt package Python trên Raspberry Pi

Hy vọng rằng các bạn thấy bài viết này hữu ích. Trong các bài viết tiếp theo, tôi sẽ hướng dẫn các bạn sử dụng ngôn ngữ trình Python trên Raspberry Pi để tạo ra các ứng dụng cụ thể. Hãy theo dõi các bài viết khác trên website và chia sẽ bài viết này để người khác cùng biết các bạn nhé!